Men 7.1.74 Zuerich shaharda tugilganman. Otam bor, bir opam, 3 yosh katta, bir akam 68 yili. Maktab bizlarda 6 yil esa, keiin uqish harxil spezlarga bulinadi. Men 2 yil ummumi giymnasyda uqib, songroq Italiya- sa'nat licega ottim. Uyerda ham sa'nat ham boshqa ummumi fanlarni uqitadi. Har yil Italyaga borib, qissiq praktikalarga wa tugaraklarga qatnashardik. Rasomchilikdan tashqari ham biroz fotografya, film, wa haikoltaroshlik organganmiz. U waqtda ushe kop orta osiyo musiqasiga, raqsi wa sanatiga qissiqardim. Ona otalarim uzlari sanatkor bulmagan, lekin sanatni yaxshi korardi. Otam djudayam hind klassik musiqaga qissiqadi. U uzilari oldin Hindustanda, 'Bombey' shaharda ishlagan edi. Onam ham sanat sevar ayol edi, afsus ki wafot etgan. Togam "Chris Lange" esa, uzi musikant, ham radiyo mexanik bulib, dunyoning folklore musiqalariga yoqtiradi... U radiodan hamisha xitoyidan chiroilik uighurcha programmalarni kassettaga yoza olgan edi; oilash kerak, shu 80 inchi yillarda Evropadan bu yurtga yul yopiq edi, radiyo yolqiz aloqa wosita edi. Togam lekin 70 inchi yilarda turist bulib Usbekiston wa ortaosyo respublikalariga borib kelgan edi. U safar kilishni ham yaxshi koradi. Uzining estradi ensembeli bor edi. Bir tanishi Ukrainadan, unga Musika plastinkalarni, Jazz musiqi plastinka wa lentalari bilan almashtirib yuvorardi. Shu orqali bizlarga ham orta osiyo zur klassik sanatkorlarning plastinkalari ham yettib kelgan edi. U wakhtda holi Sowyet-sayus edi. Shwisaryaga ham gastrolga ensemblelar, konsertlar berib keilb turardi, biz hamisha opam wa togam bilan shularga borganmiz.
Taswiri sanatga kop qissiqgan bulsam ham barber raqs sanat menga koproq yokardi, djunki menga engmurakab wa adjoib sanati tuyalgan edi. Raqsda odam qalati, qeiir tabiyi ajoib harakatlarni, uzini fantasyasini, butun badan bilan amal kilish kerak. Bu odam uziga djuda katta bir talab. Hech kaisi ish da odam shunaka harkhil miya wa badan funktyialarni ishlatib, wa konsentratyada bulish kerak emas. Djunki raqsda odam uzini buttunlay kontrol kilishni bilish kerak. Lekin sport ga okhshamaidigan, sa'nat ham guzallikka wa mukkamallikga intiladi, wa bu intilish menimcha odamzot uchun muqqadas narsa. U bulmasa odam orqaga kettyapti, riwoch bulmaydi.Wa odam amal qilgan ish, keiin ham ilohyatda mudjasamlashadi. Wa ainiksa milli raqslar rang barang murakkab harakatlardan djuda boy. Bilmaiman nimagaki orta osiyo, Hind wa sharq raqslar wa musiqasi menga kop yokgan. Ainiksa lirik klassik raqslar. Keiin masalan faqat bir Usbekistonda ushe harkhil stillar bor, harkhil kostumlar. Yani bir narsi ki yakhshi shark raqqos(a) nofaqat ayok wa qul ishlatiladi. U ainiksa ham yuz wa obraz bilan oynaidi, u garb raqslarda yok.
Uzim shwisryada ballet kurslarda katnashib turardim. Keiin esa Zuerichdagi yosh Ironlik muhadjir hawaskor raqoslar bilan guruh tashkil kilganmiz. Har khil Irancha milli raqslarni urganib oinaganmiz. Pul kilish ucun shwesaryada yani Nonwwoi khonada, wa "Zuerchereingliederung" dagi Invalidlar projektida ishlagan edim, ham boshqa ishlarni qilib, maktab oinalarni yuvib, dukonlarda ishlab, okishlarim wa safarlarim ucun pul topardim. 91 yili birinci marta Usbekistanga kelib safar qilib, musikantlar wa raqs ustozlar bilan uchrashdim. Usha wakht yosh xoreografya bilim yurtidagi yosh raqs uktutshisi Saiyora Turayewa bilan tanishib dustlashgan edim wa undan birinchi raqs darslarim oldim. Keiin raqs professori Rozia Karimowadan dars olib, uning tugaraklarga ham katnashdik. 92 yilda yani Usbekistonga kelib xoreografya yurtiga kelib turardim. Yani shwisaryaga kaitib, 1993 yilda shwisaryadagi sanat licee bittirib, 1997 yilgacha Tashkentning Xoreografya bilim yurtida okudim. Uyerda Nasiba Madrahimowa bizning ustozamiz edi. Lekin uzimga harkhil tanikli Balletmeisterlardan Raqslar koidirardim. Viloyat Akilowa, Zulina Nurowa, Kodir Muminow, Zita Qiosowa, Surkhondaryodagi Shoira Kurbanowa, todjikistondagi Sharofat Rashidowa wa boshqalar... Men ichin djuda kissik edi. Usbekistonda turib sanat ham tillarni urgandim. Uzim ham yozgi kanikulida harkhil osyo davlatlarga borib turardim, folklorlarni organdim. Khorezmda katta yoshli Raqqosa Rowiya Atadjonowa bilan ishlab, keiin talantli ashulacha waraqs folklore ayoli Karomat Babadjanowa bilan eski Chiwa raqslarni organdim, Lesiglar, Lagan raqsi wa khondjkar raqslarni. Ullar ham talantli Xorezmdagi folklor sanatkorlar ucharishga yordam kildilar. Todjikistonda harkhildjoilarda, Dushanbe, Kulob, Badakhshanda ham kop safar kilib ham festivallarda katnashib ham raqslar urgandim. Su wakhtda ham Shomal- Pakiston, kofariston, Chitral, Hunza wa Wakhan etc... wa Xitoyda safar kilgan edim. 1997 yilda Shwisaryada wa Austryia, Wiennada Institutlarda wa galleryalarda birinchi konsertlari, ucharashuw wa tugaraklar uttkazdim. Shu ishlagan puli bilan 6 oi Ironga borib, ullarning milli raqsdan nima kolgani organib keldim. Irondeki "Merosi farhangi" menga katta yordam wa hamkorlik korsatti. Ammo afsus ki ularning inqilobidan dan songrok kop matrial kolmagan, raqs sanat taqiqlagan edi. Barbir Iranda kop shaharlar wa qishloqlarda safar kilib qisik woqealar otti; ham kop tarixi djoilarni tamasho kilolardim. Pulim holi ancha bor edi, shundok ikkinchi martaba Pokistonga yul oldim. Quettadan Balutshistonga keiin Cholistan, Sind Peshawerga kaittim. Peshawerda Afghon musikantlar bilan ucharushib ham bir jounalistik projektda , Afghonistondagi cigarada, Xaibar Perewalda'qatnashdim. Oldin ainiksa shomaldagi Hindukush toglarda yurgan bulsam, ende ham djanub, Panjab wa Sind koproq tamasho kilardim.Keiin buyerdan Hindustanga yul oldim, wa 5 oy safar qildim. Kop shaharlarga borib.Harkhil tarixi djoilarni wa raqs maktablarni tmasho qilib yurdim.
Keiin hindustanning issik hawwodan wa gawdjum kuchalardan charchab, hymmalaya toqqa djunattim. Shundok qilib, Kumon wa Garwahl toqlarni, awtoasfalt yul bulmaganda pioda, kezib, Hind auwliyo ziyorat djoilarni tamosho kilganman. Yullarimda kopincha yolqiz yurgan bulsam ham hamisha hammasi yakhshi ottgan. Khodaga rahmat aittishim kerak. Bir marta esimda bor bir daryoni uttmokchi buldim lekin su shundok kop edi, yigilib tushtim. Bir qiyinalib qandoqdur yani uzimni kutkarolardim. Khodaga shukur passportlarim wa maida sumkam yokolmadi. Lekin keein bir haftacha shomalib biroz kassal yottudim, song hammasi yaxshi buldi. Bedernathda, bir Awlyo Ziyorot djoiga edi. 2 oidan keiin qarbi Nepal davlatiga ottib bordim. Nepalda 5 oyi kopincha pioda toqlarda yurdim. Ikkita kuilak, bitta jemper bitta kurtkam, keiin ikkita krasovki wa bir oz zarur maida-djudalar rucksackimda edi, shu yashashga yettardi. Katta Mnt. Everst wa Annapurnalarni korib, ham boshqa turistlardan uzokrok yularni kezib, djuda adjoib zarguzashtalarim buldi. Oilaimanki faqat yolgiz yurgan odam, yakhshi chuqur tassurat boshka bir yurtdan olish mumkun. Djunki u yerli khalk bilan aralashadi, tilni organadi wa dunyoning harxil millatlarni haqiqi hurmat qilishni boshlanadi wa shundok dunyoni biroz tushuna oladi.
Nepal safarim bir unuta olmaidigan zargusashta buldi; odam ham shundai qissiq waqt ottkazish mumkun. Yerli folklorani kordim, awliyo djoylarni, Buddawi muqqadas ziyoratlarni korib keldim. Shuncha adjoib intelektual odamlarbilan tanishgan edim, shuncha qisik suhbatlarda buldim: dunyo qarashim keng roq buldi. 1999 yil ende shwisaryoda yashadim. Usbekiston Buisness -centerida milli restaurantida bir oz milli raqslarni oinab, ishlardim, lekin bu Restarant afsuski keeinroq yopildi. Uch oiy Uighurlarning yurtiga, Shendjangga, yani bir bor borib kelgan edim. Raqslar wa folklorlarni urganib, eski tarixi arxeologik djoilarni korib Urumchi, Turfan, Kumul, Ili, Kashgar, Yarkand, Khotan ga bordim. Zur musiqalarni yigishtim, katta zur muqam wa milli naxsha sa'natkorlar bilan uchrashgan edim. (Afsuski uyerda holi ham siyosi djabr katta wa hukumyat mening ishlarim notgri djunib bir oy ushlagan edilar. Meni "uighurlarning sanati tabliqot qilib" aiblab qandoqdur meni ullarning ozodlik harakatlarga katnashib guman qilib, bir oy Tien Shan togda ushlagan edi. Afsuski Siyosat shundok qiyin. Okhirda hammasi yaxshi buldi, xodaga shukur, ammo bu ish xitoy hukumyatning holiham ogir siyosi waziyatni menga korsatti.)
2000 yillarda Usbekistonga qaitib uyerda yani raqslarni idjod qilib tadbirlarda qatnashib, raqslarni yani urganib, boshqa kultur projektlarni wa tardjuma ishlarni qilib, yuraman. Har yil 2-3 oiy shwisarya, wa boshqa Ewropa dawlatlarda maruzalar berib, raqs konsertlar, tugaraklarni otkazaman. Shwisaryada maida kulda suzadigan Kema-Teaterda Usbek raqslar oinab, litteratura bilan birga ciroili kecalar ottkazamiz. 2001 - 2003 yilgacha Urumchidan uighur klassik wa milli naxshachi Ayshigul muhammat bilan djuda kop idjod kildik. Hozirham Tashkentdagi Uighur Sanam Muqam ensemblida qatnashib turamiz. Ullar bilan kop konsertlarda, tadbir wa toylarda qatnashgan edik. Usbekistondaki klassik artistlar bilan Almakhon Haitowa, Hasan Radjabi, Hairulla Lutfullaiyew wa boshqalar bilan konzertlarda tushgan edik. Muqaram Turgunbayewa nomidagi raqs konkursida ham qatnashib Diplom oldim, harxil festivallarda raqsga tushgan edik. Uzbekiston filharmonyaning raqs ensembliga wa Bahor ensembliga mashqulotlarga hamisha borib turamiz. Hindustan kultur zentrda 3 yillik Kathak klassik raqs kursini ham Diplom bilan bittirdim. Bu yil ham Parijda ham Islomshinoslik institutida tadbir wa konzertcha ottkazgan edim, Tashkentdagi franzus taqiqot institutida ham. Ende ilodji bulganda safarlar Orta osyoda, Iron, Turkya wa Shark davlatlarda yani kilyapman. Ottgan yili Aserbaidjanda Aserbaidjan artistlar bilan birga , ciroili konsertlar otkazganmiz Gobustan ensembli bilan raqslarni urganib wa kursatish kildik. 2003 yildan beri harkhi kultur safarlari, Ewropaliklar uchun tashkil qilaman. 2002 yilda Surkhandaryo Machay wa Kizilnawer qishlogida Usbekistanda Germanya "Filmquadrat" ucun kino olishga tashkili wa tardjuma ishlarni bajardim, keiin Austryaliklarning ishtirishga interpreterlik qilib yordamlashtim. Bu yil ham birinchi marta Todjikiston Badakhshan expedityani fotograflar bilan otkazdim. 2006 yiliga planlaram kop. Shwisaryada bir necta raqs tugaraklar qilishni, keiin tadbirlarga qatnashib, Expeditylarning rasmlarni museum da korsatib, ham konzertcha wa tugarak qilishni khokhlaimiz. Yani gruhularni Baisun bahoriga olib boorish niyatim bor. Men oilaiyman ki, odam khorsand buladi, agar doima bir fantasyali ish qilib tursa. Spontan, bir yaxshi korgan maqsadiga intilsa. Shu faqat pul wa mol bulish kerak emas, djunki qissikishsiz, wa fantasyasiz odam uzini puli dan ham foida kora olmaidi. Xotiramda boilik djuda kop. Xotiram bor, idjodlarim bor. Shunga hozircha men uzimni baxtli inson bulishni hesoblaiman. Odam bir narsa yaratish kerak. Shundok khorsand buladi.
Festival (jpg)
